Ośrodek KARTA z okazji 35. rocznicy powstania Komitetu Obrony Robotników zaprasza do zapoznania się z unikatową kolekcją Jacka Kuronia. To jedna z największych kolekcji imiennych znajdujących się w Archiwum Opozycji Ośrodka KARTA. Zasadniczą jej część przekazali do Archiwum Opozycji Jacek Kuroń w 1998 roku oraz Danuta Kuroń w 2006 roku. Cała kolekcja dostępna jest on-line w Bibliotece Cyfrowej Ośrodka KARTA. 

„Te materiały zostały zarekwirowane przez SB podczas rewizji. Początkowo Jacek Kuroń nie zgłosił się do UOP. Dziennikarze jednak, nękając go pytaniami, wymogli w końcu, że wiosną 1998 r. telefonicznie poprosił o zwrot materiałów. Niezwłocznie przyjechano z UOP i korytarz jego mieszkania na Żoliborzu zastawiono czterema wielkimi pudłami po telewizorach wypełnionymi po brzegi „depozytem”. Jacek nie wiedział, co z tym zrobić. Wreszcie bez oglądania czegokolwiek przekazał je do Archiwum Opozycji w Ośrodku Karta, gdzie od dawna zajmujemy się dokumentowaniem działań opozycji w PRL.” – wspominał prezes Ośrodka KARTA, Zbigniew Gluza. 

Dużą część spuścizny stanowią teksty własne Jacka Kuronia: maszynopisy, notatki, artykuły, rozdziały książek i teksty niepublikowane. Z dokumentów obrazujących działalność Komitetu Obrony Robotników i KSS „KOR” do najciekawszych należą „dzienniki pokładowe”, komunikaty i oświadczenia, skargi pisane do KOR-u. W zbiorze znajdują się również dokumenty ukazujące działania systemu represji w PRL wymierzone przeciwko Jackowi Kuroniowi: rewizje i przeszukania z lat 1964-82, sprawy sądowe i aresztowania z lat 1965-91, proces z lat 1982-84. Kolekcję uzupełniają dokumenty rodziny Jacka Kuronia, medale, dyplomy i odznaczenia oraz zbiór wycinków prasowych z publikacji polskich i zagranicznych, a także 1058 prywatnych listów od i do Jacka Kuronia (z czego ponad połowa to korespondencja z żoną Grażyną - „Gajką”). 

O tym, jak ważna jest kolekcja Jacka, mówił Zbigniew Gluza: „W «Karcie» w 2004 roku napisaliśmy: «Po śmierci Jacka spotkaliśmy się z wieloma sygnałami, że właśnie na Jego cześć należy wrócić do źródeł, w imię Jego drogi zbierać dalej rozproszone świadectwa tamtej historii, stworzyć kolekcję-symbol». I wtedy na końcu dopisaliśmy: «Tak się stanie», bez stuprocentowej pewności. Teraz to się staje”.

23 września 1976 roku grupa opozycjonistów wystosowała „Apel do społeczeństwa i władz PRL”, w którym powołano do życia Komitet Obrony Robotników. Zbliża się 35. rocznica powstania „KOR”. W Bibliotece Cyfrowej Ośrodka KARTA została udostępniona kolekcja Komitet Obrony Robotników/Komitet Samoobrony Społecznej ,,KOR”. Zapraszamy do korzystania z jej zasobów!

Kolekcja zawiera dokumenty ukazujące działalność KOR ze wszystkich lat istnienia organizacji, począwszy od listu Jerzego Andrzejewskiego do prześladowanych robotników z Czerwca’76 oraz „Apelu do społeczeństwa i władz PRL”, skończywszy na oświadczeniu o rozwiązaniu KSS „KOR” z 23 września 1981 roku.

Materiały zawierają informacje o represjach, jakie dotknęły robotników strajkujących w Radomiu, Ursusie i Płocku w czerwcu 1976 roku oraz pomocy udzielanej robotnikom przez KOR: finansowej, lekarskiej i prawniczej. W kolekcji znajdują się listy od robotników skierowane do działaczy KOR: z informacją o represjach, z prośbą o pomoc, listy od sympatyków, ale i adwersarzy KOR. Dokumenty ukazują szeroką działalność wydawniczą KOR, która była początkiem wielkiego podziemnego ruchu drukarskiego w PRL. Udostępniamy całość czasopism wydawanych przez KOR/KSS „KOR”: „Komunikat”, „Biuletyn Informacyjny”, „Robotnik”, a także liczne ulotki, oświadczenia, petycje sygnowane przez KOR m.in. apele o przestrzeganie praw człowieka, ulotki powstałe po śmierci Stanisława Pyjasa.

Kolekcja pokazuje represje, jakie dotknęły działaczy: dokumenty z rewizji, aresztowań, fałszywki komunikatów KOR, akta z procesu przywódców KOR. W kolekcji znalazły się również materiały dotyczące kontaktów zagranicznych KOR: m.in. z czechosłowacką Kartą’77, z zachodnimi intelektualistami. Udostępniamy wycinki z prasy zachodniej mówiące o Komitecie Obrony Robotników. Plonem działalności KOR były także inicjatywy takie jak: Wolne Związki Zawodowe, Studencki Komitet Solidarności – kolekcje tych organizacji również udostępniamy w Bibliotece Cyfrowej.

Jacek Kuroń, jeden z założycieli, wspominał: „Gdy zakładaliśmy KOR, a miało nas być 12 czy 15 członków-założycieli, ktoś mi powiedział: «Jeżeli w tej chwili jest kilka tysięcy zatrzymanych, to będzie o piętnastu więcej, i wszystko». «Jeżeli będzie o piętnastu więcej ― odpowiedziałem ― to już zasadniczo zmieni sytuację, bo okaże się, że w sprawie robotniczej siedzą w więzieniu intelektualiści. Że sprawa robotnicza jest sprawą narodową.»”